Εδρα: Θεσσαλονίκη, Φράγκων 19, ΤΚ 54626
Τηλ. 2310-524285 / 69.42.98.97.85
Αθήνα: Αιόλου 102, τηλ: 210-64.11.977
Συναντήσεις: Κάθε Πέμπτη, στα γραφεία
e-mail: goneas2005@yahoo.gr
e-mailπροέδρου: spitalas@teikav.edu.gr
www.sos-sygapa.eu
forum συζητήσεων: http://groups.yahoo.com/group/goneas2005
ΗΜΕΡΙΔΑ
Σεπτέμβριος 2006
ΣΠΑΡΤΗ
«Διαζύγια, επιπτώσεις στον συναισθηματικό και ψυχικό κόσμο των παιδιών»
Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου, 7μμ., Πνευματικό Κέντρο-Βιβλιοθήκη του Δήμου Σπάρτης
Εισηγήσεις από:
‘ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ’
Χριστοδουλάκης Θεοδόσης, ψυχίατρος, ψυχαναλυτής, πρόεδρος ψυχ. Εταιρίας
‘ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ’
Παπαποστόλου Μεταξία, καθηγήτρια
‘ΜΟΝΟΓΟΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, Σημασία της παρουσίας του πατέρα’
Γεωργία Νικολαρέα, Κοινωνική Λειτουργός- Επιμελήτρια Ανηλίκων
‘ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ’
Χριστοδουλάκης Θεοδόσης, ψυχίατρος, ψυχαναλυτής, πρόεδρος ψυχ. Εταιρίας
Ο 21ος αιώνας μετέτρεψε ένα σπάνιο κατά το παρελθόν γεγονός, σε μία θλιβερή καθημερινότητα.
Το διαζύγιο, από εξαίρεση, τείνει να γίνει ο κανόνας, όταν ένας στους τέσσερις γάμους οδηγείται εκεί.
Αυτό που θα μας απασχολήσει σήμερα, είναι τα διαζύγια οικογενειών στα οποία οι γονείς έχουν παγιδευτεί σε μία ατελείωτη αντιδικία και θα επικεντρωθούμε κυρίως στις αναπτυξιακές επιδράσεις, που τα παιδιά αυτών των διαζυγίων υφίστανται.
Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε, ότι κατά τη διάλυση μιας οικογένειας δεν υπάρχουν ποτέ νικητές, υπάρχουν μόνο ηττημένοι.
Κι αυτό, διότι ένα διαζύγιο δεν αποτελεί ποτέ καλή λύση.
Αποτελεί ίσως τη λιγότερο κακή, όταν οι επιλογές, οι προσδοκίες και τα αισθήματα των ανθρώπων μέσα σε ένα γάμο, διαψεύδονται από τα γεγονότα.
Στη δίνη λοιπόν, ενός τέτοιου διαζυγίου, η κοινωνία μας έχει καθήκον να προστατεύσει αυτό που θεωρεί πιο σημαντικό.
Και πιο σημαντικό όπως όλοι γνωρίζουμε, θεωρεί το συμφέρον του παιδιού, το οποίο και προηγείται από αυτό των γονέων.
Θα χρησιμοποιήσουμε για παράδειγμα, μια τυπική αντιδικία ενός ζευγαριού με ένα παιδί που υποθετικά θα διαδραματισθεί στη χώρα μας.
Στη περίπτωση αυτή λοιπόν, σύμφωνα με μελέτη 12 ετών σε διαζευγμένα ζευγάρια (Emery 1999), η σύγκρουση των γονέων παραμένει αναλλοίωτη μέσα στο χρόνο.
Κύριο χαρακτηριστικό είναι επιθετικότητα, που εκφράζεται με την αρνητική εικόνα που ο ένας διαμορφώνει για τον άλλο, με ανταγωνισμό για την αφοσίωση του παιδιού, με κριτική των τακτικών διαπαιδαγώγησης του άλλου γονέα και μετατροπή του παιδιού σε αγγελιοφόρο.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ένας μη ειδικευμένος Δικαστής(στην Ελλάδα ΔΕΝ υπάρχει οικογενειακός Δικαστής) καλείται να δικάσει προς το καλύτερο συμφέρον του παιδιού.
Κατά την εκδίκαση , στο 99% των περιπτώσεων του παραδείγματος μας, η επιμέλεια θα δοθεί στη μητέρα, άσχετα με το αν θα ζητηθεί από τον πατέρα.
Επίσης, η επικοινωνία θα καθορισθεί από το Δικαστήριο, στις λεγόμενες «καλές» αποφάσεις σε δύο Σαββατοκύριακα το μήνα και κάποιες 3-4 ώρες μία ημέρα, στο μέσον της εβδομάδος.
Ο Δικαστής που θα οδηγηθεί σε μία τέτοια απόφαση, το κάνει για το «συμφέρον του παιδιού» και εάν ερωτηθεί, ειλικρινώς θα απαντήσει ότι αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να κάνει.
Ας δούμε όμως, τι συνεπάγεται μία τέτοια απόφαση:
Παρά το ότι στη κοινωνία μας, ο ρόλος των δύο φύλλων έχει σημαντικά αλλάξει τα τελευταία 50 χρόνια, δίδοντας στις γυναίκες ρόλους έξω από το σπίτι και οδηγώντας τους άνδρες σε ρόλους και μέσα στο σπίτι, με σημαντική συμμετοχή στη φροντίδα των παιδιών, μια τέτοια απόφαση, που εκδίδεται από συντηρητικά άτομα, όπως συνήθως είναι οι Δικαστές οδηγεί εκ νέου τα πράγματα στο παραδοσιακό μοντέλο. Δηλαδή, η γυναίκα πρέπει να μεγαλώνει παιδιά και ο άνδρας να δουλεύει και να δίδει χρήματα με τη μορφή της διατροφής στη περίπτωση μας.
Σε μία κατάσταση υψηλής συναισθηματικής φόρτισης και εγωκεντρισμού, όπως αυτή που συναντάμε στην αντιδικία, ο Δικαστής περιβάλλει τον ένα γονέα με απόλυτη εξουσία, δίνοντας του αποκλειστικά την επιμέλεια, χωρίς πρακτικά να μπορεί να ελέγξει τον τρόπο που την ασκεί. Θεωρητικά βέβαια, ο γονέας που διαφωνεί ως προς την ορθή άσκηση της επιμέλειας, μπορεί να προσφύγει στη Δικαιοσύνη, πρακτικά όμως τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να αποδείξει τίποτα, μια και στα Ελληνικά Δικαστήρια δεν υπάρχουν ειδικοί για αυτά τα θέματα. Χωρίς φυσικά να αναφερθούμε στο χρονικό διάστημα που η διαδικασία απαιτεί και κατά το οποίο ο γονέας που έχει αποκλειστικά την επιμέλεια μπορεί, εάν θέλει, να αποκόψει το παιδί από κάθε επικοινωνία χωρίς άμεσες γι’ αυτόν συνέπειες. Μακροπρόθεσμα μόνο, εάν μηνυθεί, αλλά μέχρι τότε το παιδί θα έχει τελείως αποκοπεί.
Όταν ο ένας γονέας, εξορίζεται σε μία επικοινωνία ολίγων ωρών το μήνα, ακόμα κι όταν αυτή πραγματοποιείται, δημιουργεί στο παιδί του την αίσθηση της εγκατάλειψης.
Ο γονέας που έχει αποκλειστικά την επιμέλεια, μπορεί με μεγάλη ευκολία στην Ελλάδα, να αλλάξει πόλη διαμονής, μαζί φυσικά με το παιδί και σχεδόν ποτέ δεν εμποδίζεται. Είναι μάλλον περιττό να εξηγήσω τι υφίσταται ο άλλος γονέας σε υλικό και ψυχικό επίπεδο, προκειμένου να διατηρήσει μία στοιχειώδη επαφή.
Το πρόγραμμα του παιδιού και του γονέα που το επισκέπτεται, πρέπει να καθορίζεται από τις ώρες επικοινωνίας. Σκεφθείτε το δίλλημα ενός παιδιού που την Παρασκευή το απόγευμα, που έχει ορισθεί από το Δικαστήριο να βλέπει τον πατέρα του, τυχαίνει να έχει ένα party. Και σκεφθείτε τον επισκέπτη γονιό, ο οποίος αντιλαμβάνεται το party του παιδιού του, σαν παρεμβολή «στο χρόνο του», μιας και η «επισκεψημότητα του» δεν έχει καμία ελαστικότητα.
Όταν ο γονέας που κατέχει αποκλειστικά την επιμέλεια αποφασίζει για τα πάντα, χωρίς καν να ερωτήσει τον άλλο, αυτό στα μάτια του παιδιού, που μέσα σε ένα διαζύγιο φοβάται πάνω απ΄όλα την εγκατάλειψη, τον μετατρέπει στο «ισχυρό πρόσωπο» με το οποίο πρέπει θέλοντας και μη να συμμαχήσει προκειμένου να είναι ασφαλές.
Στο σημείο αυτό ανοίγει διάπλατα η πόρτα του «συνδρόμου γονικής αποξένωσης» με τις ασύλληπτες συνέπειες του.
Η ανάπτυξη αυτού του συνδρόμου, μη αναγνωρίσιμου φυσικά από τους Δικαστές, οδηγεί όλο και περισσότερους γονείς στα Δικαστήρια με την κατηγορία της σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης. Όταν αυτό γίνει, τότε ο γονέας που κατηγορείτε αδίκως θα πρέπει να θεωρήσει τον εαυτό του τυχερό εάν δεν προφυλακισθεί. Αυτό που είναι σίγουρο, είναι το γεγονός της δια βίου διακοπής της σχέσης του με το παιδί.
Στις ηπιότερες μορφές αυτού του συνδρόμου, ο επισκέπτης γονέας αντιμετωπίζει ένα αδιάφορο συναισθηματικά παιδί, που χωρίς ίχνος ενοχής ταυτίζεται με τις απόψεις της επιμελήτριας του.
Ο εξορισμένος γονέας, αργά η γρήγορα αντιμετωπίζει το εξής δίλλημα: να πάθει έμφραγμα μπροστά από μία πόρτα που δεν ανοίγει; ή να αποκοπεί από τη σχέση του με το παιδί προκειμένου να αυτοπροστατευτεί; Να σημειωθεί ότι η λέξη έμφραγμα, δεν χρησιμοποιήθηκε για εντυπωσιασμό. Οι μελέτες δείχνουν ότι, ο γονέας που υφίσταται τη συναισθηματική αποκοπή εμφανίζει στα προσεχή χρόνια, στατιστική αύξηση σωματικών και ψυχικών παθήσεων, οπότε ότι απ’τα δύο κι αν επιλέξει δεν προστατεύεται.
Ας μιλήσουμε όμως τώρα για τις συνέπειες που θα βιώσει το παιδί:
Οι συνέπειες ενός διαζυγίου για ένα παιδί, είναι τόσο διαφορετικές όσο και οι κουλτούρες, οι οικογένειες και οι γάμοι.
Το διαζύγιο, αποτελεί μία ρήξη στο «συνεχές» της αγάπης. Αυτή η ρήξη, έχει διαφορετικές επιπτώσεις για το κάθε παιδί, ανάλογα με το αναπτυξιακό του επίπεδο, το φύλλο του, το χαρακτήρα του και τα δυναμικά της οικογένειας.
Για παράδειγμα, ένα 4χρονο αγόρι που μπορεί να έχει ανάγκη μια μακρά καθησυχαστική ανδρική αίσθηση , θα βιώσει την αποστέρηση της σημαντικής αυτής σχέσης με τον πατέρα, διαφορετικά από ένα 4χρονο κορίτσι, στο οποίο η έντονη αγάπη του για τον πατέρα, τελειώνει με ντροπή ή με μία αίσθηση ματαιότητας, πιστεύοντας ότι αυτή δεν είχε τίποτα σημαντικό να του προσφέρει και γι αυτό εκείνος απομακρύνθηκε… Εάν αυτό δεν επιλυθεί, μπορεί να την κάνει κατά την ενήλικη ζωή της, να νοιώθει ακατάλληλη να αγαπηθεί από ένα καλό άνδρα.
Σκεφθείτε τώρα, τις περιπτώσεις επικοινωνίας με τον «επισκέπτη» γονιό.
Οι λιγοστές ώρες και η απόσταση που τις χωρίζει, δημιουργούν στο παιδί την ταυτόχρονη αίσθηση του χωρισμού και της επανένωσης. Υπάρχουν ατελείωτοι τρόποι που τα παιδιά απαντούν σε αυτή την εμπειρία, που εκτείνονται από την φρενήρη δραστηριότητα μέχρι την απόσυρση.
Ακόμα, στις περιπτώσεις των διαζυγίων, τα παιδιά είναι αυτά που έχουν τη πληρέστερη εικόνα και για τα δύο σπίτια των γονέων, ενώ οι γονείς έχουν μόνο μερική εικόνα.
Σε περιπτώσεις «ομαλής» μετάβασης από το ένα σπίτι στο άλλο, η ψυχική πίεση για το παιδί είναι μικρή.
Στις περιπτώσεις όμως αντιδικίας, τα παιδιά δέχονται τεράστια ψυχικά φορτία μη μπορώντας να αποφασίσουν το εάν θα πρέπει να προβούν σε αποκαλύψεις ή όχι και τι συνέπειες αυτές θα έχουν…
Κατά την αναπτυξιακή διαδικασία του παιδιού, ο κάθε γονέας φαίνεται ότι συνεισφέρει διαφορετικές ιδιότητες οι οποίες σχετίζονται με το φύλλο του.
Με αυτό τον τρόπο λοιπόν, η απομάκρυνση του ενός από τους δύο, δημιουργεί σαφές έλλειμμα στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού.
Φαίνεται επίσης, από σχετικές μελέτες, ότι η απομάκρυνση του ενός γονέα οδηγεί συχνότερα το παιδί σε χαμηλότερο μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο από το αναμενόμενο, όπως επίσης και σε αύξηση της παραβατικότητας.
Ο κατάλογος με τις συνέπειες θα μπορούσε να συνεχισθεί για πολύ ακόμα, είναι όμως αρκετή η διαπίστωση του Bloom (1975) που μας γνωστοποιεί ότι οι άνδρες που προέρχονται από διαλυμένες οικογένειες, νοσηλεύονται σε ψυχιατρεία 9 φορές συχνότερα κι ότι οι γυναίκες από διαλυμένες οικογένειες 300 φορές συχνότερα!
Στις ημέρες μας, ο όρος «πατρική απουσία» ερμηνεύεται λανθασμένα, σαν μία επιθυμητή και εκούσια εγκατάλειψη των παιδιών.
Στη πραγματικότητα, εκτός από λίγες εξαιρέσεις, η «πατρική απουσία» αντιπροσωπεύει μία νομική-ψυχολογική και κοινωνική επινόηση, που επιβάλλεται στους άνδρες παρά τη θέληση τους!
Ο όρος πατρική εξορία θα ήταν πιο δόκιμος και τίμιος.
Κι αυτό, διότι ο γονέας που έχει την αποκλειστική επιμέλεια, παρεμβάλλεται, αρνείται, αποφεύγει και τελικά καταστρέφει οποιαδήποτε μηδαμινή πρόσβαση έχει επιδικαστεί στον άλλο γονέα.
Σε αυτή τη καταστροφική για τα παιδιά κατάσταση, πρωτοστατούν οι Δικαστές οι οποίοι μετατρέπουν με τις αποφάσεις τους και τον πλέον εμπλεκόμενο στη διαπαιδαγώγηση και φροντίδα των παιδιών πατέρα, στη διάρκεια ενός γάμου, σε εντελώς ακατάλληλο γι’ αυτά κατά τη διάρκεια του διαζυγίου. Αυτό θα μπορούσαμε να το ορίσουμε σαν «Δικαστική πατρεκτομή».
Κλείνοντας, θα έλεγα ότι όλοι κουβαλάμε τους γονείς μέσα μας.
Εν μέρει είμαστε οι γονείς μας.
Η αυτοεκτίμηση και η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, εξαρτάται από την ικανότητα μας να σκεφτόμαστε καλά για τους γονείς μας κατά την παιδική ηλικία.
Η εικόνα ενός αγαπημένου γονέα που πέθανε, παραμένει ζωντανή από τον/την σύντροφο του που είναι εν ζωή και παρουσιάζεται στα παιδιά του με περηφάνια, συνοδευόμενη από τα τρυφερά συναισθήματα που υπήρχαν πριν πεθάνει.
Όταν όμως ο γονιός εξαφανίζεται διά της βίας, επειδή ο γάμος του απέτυχε, αυτή είναι μία τελείως διαφορετική κατάσταση, την οποία ένας Δικαστής δεν πρέπει να ενθαρρύνει.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Abarbanel A: shared parenting after separation and divorce: a study of joint custody. Am. J Orthopsychiatry 49:320-329,1979
Emery R : The truth about children and divorce. Penguin group,2004
Friedman HJ,the father's parenting experience in divorce. Am.J Psychiatry 137:1177-1182,1980
Gunsberg L, Hymovitz P : divorce and custody, The analytic press, Inc. 2005.
Stewart Rein: betrayal of the child, Lotus press 2003.
‘ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ’
Παπαποστόλου Μεταξία, καθηγήτρια
Αναντίρρητα κάθε ανθρώπινη κοινωνία, ανεξάρτητα από το βαθμό ανάπτυξης της θεμελιώνεται αρχικά και στηρίζεται διαρκώς στην πορεία της ζωής της σε ορατούς, απλούς ή σύνθετους κοινωνικούς θεσμούς. Οι κοινωνικοί θεσμοί είναι με τη σειρά τους τα σταθερά εκείνα πρότυπα κοινωνικών σχέσεων ή ενεργειών που καθορίζονται κατά ένα βαθμό από την παράδοση και ικανοποιούν τις ανάγκες της συγκεκριμένης κοινωνίας. Έτσι, με βάση αυτά τα γενικά στοιχεία, ένας από τους κυριότερους κοινωνικούς θεσμούς είναι και η οικογένεια. Μάλιστα αποτελεί το αρχέγονο,- ίσως και βασικότερο- θεμέλιο της σύγχρονης ανθρώπινης κοινωνίας, αφού εξακολουθεί και σήμερα να υπάρχει μέσα σε νέα πλαίσια λειτουργίας. Ταυτόχρονα η οικογένεια αποτελεί και τη μικρότερη μονάδα του σύνθετου κοινωνικού οικοδομήματος της εποχής μας. Συνεπώς, εξετάζοντας τη σύγχρονη ανθρώπινη οικογένεια μπορούμε να βγάλουμε βάσιμα συμπεράσματα και για την ίδια τη σύγχρονη κοινωνία αφού είναι στοιχεία αλληλένδετα μεταξύ τους.
Η οικογένεια είναι όπως πάντα το τόνισαν το πρωτόπλασμα κάθε κοινωνικού οργανισμού. Μέσα σ’ αυτήν αναπτύσσεται το πιο ιερό και το πιο άγιο, το πιο βαθύ μυστήριο, το θαύμα της δημιουργίας. Η οικογένεια δίνει μορφή στο παιδί. Δεν του δίνει απλώς την ύπαρξη, αλλά όλες τις δυνατότητες τη βοήθεια της και τις βάσεις για όλη τη σωματική και ψυχοπνευματική ανάπτυξη του. Κανένα ίδρυμα αγωγής και το πιο τέλειο δεν προσφέρει ποτέ τους όρους της ανάπτυξης που προσφέρει η οικογένεια.
Μέσα στην οικογενειακή κοινότητα δημιουργείται κοινή σκέψη, κοινός κύκλος συναισθημάτων. Δημιουργείται αυτό που λέμε πνεύμα οικογένειας. Αυτό ασκεί άμεση υποβολή και η επιρροή της μας ακολουθεί και τις τελευταίες ημέρες της ζωής μας. Το κοινό αυτό πνεύμα η ατμόσφαιρα η κοινή σκέψη των μελών της οικογένειας , δημιουργεί σιγά-σιγά την παράδοση της που συνειδητά και περισσότερο ασυνείδητα, διαποτίζει τα νέα ανώριμα κάθε φορά μέλη της κοινής ζωής, της οικογενειακής ολότητας. Στην οικογένεια προσφέρονταν πολλές ευκαιρίες που δεν τις προσέχουμε, όσο πρέπει και που επιδρούν στην αγωγή του παιδιού αέναα και σταθερά. Μέσα σ’ αυτή φυτρώνουν και αναπτύσσονται σπόροι συναισθημάτων αλληλεγγύης, αγάπης, εμπιστοσύνης, ευγνωμοσύνης, ανεκτικότητας. Μεταμορφώνεται το εγώ σε εμείς. Μέσα στην οικογένεια ριζώνουν όλες οι κοινωνικές αρετές. Γίνεται πηγή από την οποία ξεκινούν όλες οι αρετές του πολίτη. Γενικότερα ότι παραλείπει να κεντρίσει η οικογένεια, να ξυπνήσει και να καλλιεργήσει, δύσκολα θα βρεί την προώθηση του, στην ύστερη ανάπτυξη του ανθρώπου. Κι όχι μόνο σε ότι αφορά στο θυμικό μας, στην καλλιέργεια της ψυχής, αλλά ακόμη και στο νοητικό και σταθερά πνευματικό πεδίο η οικογένεια θα χαράξει τις βασικές αρχές και κατευθύνσεις.
Από την άλλη την πλευρά τα πορίσματα της ιατρικής ψυχολογίας της ψυχικής υγιεινής και ειδικότερα οι πλούσιες παρατηρήσεις της κλινικής ψυχολογίας μας διαβεβαιώνουν σήμερα πως πολλές αρρώστιες του νευρικού συστήματος, πολλές διαστροφές του χαρακτήρα και εγκληματικές τάσεις οφείλονταν αποκλειστικά στην έλλειψη της οικογενειακής ενότητας, και οι πιο απλές ακόμη παρατηρήσεις της καθημερινής μας πείρας, διαπιστώνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των παραστρατημένων παιδιών προέρχονται από οικογένειες που δεν έδειξαν ενδιαφέρον για την αγωγή των παιδιών τους, από τη διάλυση ή την ανυπαρξία του σπιτιού. Γύρω μας τα πάντα μεταβάλλονται καθώς ο παραδοσιακός οικογενειακός πυρήνας με τους δύο γονείς και τα παιδία τους τείνει να εκλείψει. Οι μονογονεϊκές οικογένειες και τα διαζύγια αυξάνονται, εκατομμύρια ζευγάρια συζούν δοκιμαστικά πρίν από το γάμο, οι δεύτεροι γάμοι αποτυγχάνουν συχνότερα από τους πρώτους και πολλά νοικοκυριά αποτελούνται πλέον από ένα και μοναδικό άτομο. Και όλα αυτά τα φαινόμενα καταγράφονται σε εντυπωσιακά ποσοστά που μάλιστα αυξήθηκαν ραγδαία, μόλις μέσα στην τελευταία τριαντακονταετία. Η αποσύνθεση ή έστω ο αποσυντονισμός του θεσμού, και μάλιστα σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα προκαλεί στους ανθρώπους βαθιά ανησυχία και ανασφάλεια απέναντι σε αυτόν τον κόσμο, όπου κατά την περιγραφή του Μάρξ ‘‘οτιδήποτε στερεό λιώνει στον αέρα’’. Αναζητώντας τις αιτίες του φαινομένου θα πρέπει να εξετάσουμε ένα σύνολο οικονομικών πολιτικών και κοινωνικών παραγόντων, μέσα στους οποίους εμπλέκονται και οι δικές μας παρανοήσεις ως προς την έννοια της οικογένειας. Οι εντονότερες αλλαγές είναι βέβαια προϊόν της τελευταίας 50ετίας με τη μαζική εισροή των γυναικών στην παραγωγή και με τις ιδεολογικές αμφισβητήσεις που έθεσε ο φεμινισμός ως προς τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και στην οικογένεια. Έτσι καταλήγουμε σε ένα διαρκώς αυξανόμενο αριθμό μονογονεϊκών οικογενειών που αποκλίνουν από τις συμβατικές έννοιες συχνά με δική τους επιλογή. Και φυσικά δεν παύουν να επιρρίπτονται ευθύνες για κάθε δεινά της σύγχρονης εποχής – εγκληματικότητα,βία, αλκοολισμός, αδυναμία, κοινωνικής προσαρμογή σε αυτήν ακριβώς την απορύθμιση των οικογενειακών δομών. Το ζήτημα είναι κατά πόσο μπορούμε να ερμηνεύουμε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο πολύπλοκος, μένοντας προσκολλημένοι στα παλιά πρότυπα. Όπως διαγράφονται, σήμερα τα πράγματα η οικογένεια, ή ότι τέλος πάντων απομένει από αυτήν, θα έχει την τάση να ζεί όλα και πιο ιδιωτικά, να απομονώνεται στο σπίτι, όχι μόνο ομαδικά απέναντι σε όλους τους έξω αλλά και τα μέλη της μεταξύ τους.
Η αιτία αυτής της εσωστρέφειας μπορεί να αναζητηθεί στη συμπίεση του καθημερινού χρόνου. Οι εργαζόμενοι γονείς δεν έχουν περιθώρια για άλλες δραστηριότητες, οπότε το σπίτι αναδεικνύεται έτσι σε κέντρο αναψυχής, κατανάλωσης και δημιουργικότητας. Ακόμα και τα παιδία εξαιτίας της εγκληματικότητας αποσύρονται στην ασφάλεια του σπιτιού. Ωστόσο η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των γονιών απειλεί όλα τα μέλη με συναισθηματική απομόνωση. Οι ίδιοι οι άνθρωποι σχηματίζουν πλέον νέους ιστούς προσωπικών διασυνδέσεων που διαφοροποιούνται από τις παλαιότερες αντιλήψεις περί οικογένειας.
Αν εξωθήσουμε τις προοπτικές αυτές στα άκρα το ‘σπιτικό’ του μέλλοντος διαγράφεται σαν το εφιαλτικό προϊόν μιας καταναλωτικής κοινωνίας, το μοναδικό καταφύγιο μετά την ανθρώπινη αποτυχία για πλουραλιστικές ,υγιείς κοινότητες, ένας ζοφερός τόπος μοναξιάς και συναισθηματικής παγωνιάς.
Γράφουν οι κοινωνιολόγοι Φίλντο και Μπρόμ: ‘Αναγνώστη,αναγνώστρια, κοίταξε γύρω σου τα ζευγάρια που γνωρίζεις, τις οικογένειες που σε περιβάλλουν και δες ποια σχολή θλίψης ,συγκρούσεων, χωρισμών, πικρίας, εντάσεων είναι η οικογένεια σήμερα. Η οικογένεια περνάει κρίση μια κρίση βαθιά. Μιλάμε λοιπόν για αντικοινωνική συμπεριφορά των νέων, ενώ η πείρα γύρω μας αποδεικνύει καθημερινά πως η πρωταρχική αντικοινωνική συμπεριφορά είναι εκείνη των μεγάλων, των ζευγαριών, των γονιών. Γι’ αυτό οι σύγχρονοι ψυχολόγοι τονίζουν πως αυτό που χρειάζεται είναι η γενίκευση της Σχολής Γονέων, όλοι τονίζουν ότι μέσα στην ψυχή των παιδιών επικρατεί ένα κομφούζιο. Αυτό το κομφούζιο τα οδηγεί, σε μια καταλυτική άρνηση των πάντων, σε ένα φοβερό μηδενισμό, σε βίαιες επαναστατικές πράξεις. Δεν αμφισβητούνται οι συγκεκριμένες αξίες αλλά το χειρότερο αμφισβητείται η ίδια η ύπαρξη αλλά και η αναγκαιότητα τους.
Για το κομφούζιο που επικρατεί στην ψυχή των παιδιών μετά τον χωρισμό των γονιών του, θα ήθελα εδώ να σας διαβάσω ένα απόσπασμα από μια συνέντευξη της Φρανσουάζ Ντολτό με θέμα τον χωρισμό των γονιών και το ασυνείδητο του παιδιού. Η Ντολτό είναι από τις καθοριστικές μορφές του ψυχαναλυτικού κινήματος στην Γαλλία ιδιαίτερα στον τομέα της ψυχανάλυσης παιδιών. Ρωτά η Δημοσιογράφος …..κείμενο(φωτοτυπίας)
Ως προς τον ρόλο του πατέρα ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι η απουσία του από το σπίτι. Το διαζύγιο, οι επαγγελματικές υποχρεώσεις περιλαμβάνονται μεταξύ των λόγων για τους οποίους ένας πατέρας δεν είναι στο σπίτι. Εκτός όμως από τη φυσική απουσία του πατέρα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου παρά το γεγονός, ότι ο πατέρας είναι στο σπίτι, η συμμετοχή του στη ζωή των παιδιών του δεν είναι ικανοποιητική. Για τα παιδιά δεν είναι μόνο σημαντικό να έχουν τον πατέρα τους στο σπίτι, αλλά αυτός να λαμβάνει ουσιαστικό ρόλο σε όλες τις πτυχές
Η καλλιέργεια των σχέσεων του πατέρα με τα παιδιά του είναι καθοριστικής σημασίας για την οικογένεια και την ποιότητα ζωής των παιδιών. Η επιρροή του πατέρα διαμορφώνει τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα των παιδιών. Οι επιδράσεις του πατέρα θα συνοδεύουν το παιδί του για πάντα στην ενήλικη ζωή του. Γι αυτό ο χρόνος που πρέπει να δίνει ως πατέρας στα παιδία του πρέπει να είναι της καλύτερης δυνατής ποιότητας. Ο χρόνος που θα αφιερώνεται στα παιδία δεν είναι μόνο για παιχνίδια και διασκέδαση που οπωσδήποτε χρειάζονται. Η καλλιέργεια του αισθήματος ευθύνης και των αξιών αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών που ο πατέρας καλείται να προσφέρει στα παιδία του. Για να καλλιεργήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ο πατέρας τις σχέσεις του με τα παιδία του είναι απαραίτητο να έχει ένα σχέδιο.
Τα πολλαπλά προβλήματα που προκύπτουν στην οικογενειακή ζωή δεν πρέπει να τον απομακρύνουν από τους στόχους του. Όμως οι πραγματικές σχέσεις του πατέρα με το κάθε παιδί του χτίζονται και καλλιεργούνται όταν αυτός αφιερώνει χρόνο για να είναι με το κάθε παιδί του ξεχωριστά. Η σημασία του ξεχωριστού χρόνου για το κάθε παιδί είναι μεγάλη. Στις περιπτώσεις που λόγω διαζυγίου ο πατέρας και η μητέρα δεν είναι μαζί ο σεβασμός της προσωπικότητας και των σχέσεων που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των δύο δίνει στο παιδί το παράδειγμα της τεράστιας σημασίας των καλών διαπροσωπικών σχέσεων στη ζωή.
Γενικά λοιπόν ένα διαζύγιο φέρνει τεράστιες αλλαγές στη ζωή μιας οικογένειας. Μια από τις μεγαλύτερες όπως είπαμε είναι ο χρόνος που περνάει ο πατέρας με τα παιδία του. Ξαφνικά γίνεται ‘μπαμπάς του Σαββατοκύριακου’ ίσως και μερικών απογευμάτων της εβδομάδας. Για τους περισσότερους διαζευγμένους μπαμπάδες η πατρότητα είναι πολυσύνθετη και πολυπαραγοντική, ιδιαίτερα μάλιστα μετά από ένα διαζύγιο. Τα συναισθήματα της περιέργειας και του φόβου, της αισιοδοξίας και της ανησυχίας, της προσμονής και του δισταγμού, του ενθουσιασμού και της απροθυμίας, της περηφάνιας και της αμφιβολίας, της σιγουριάς και της αβεβαιότητας, εναλλάσσονται και αυτό είναι κάτι το φυσιολογικό. Η ψυχολόγος κα.Λίζα Βαρβόγλου αναφέρει πέντε στόχους για τους διαζευγμένους πατέρες:
1 Τηρείστε τις υποσχέσεις σας
Τα παιδία σας βασίζονται πάνω σας και η τήρηση των υποσχέσεων από τη μεριά σας βοηθάει στην εδραίωση μιας σχέσης εμπιστοσύνης και στη δημιουργία σταθερότητας σε μια περίοδο γενικότερης αναστάτωσης και ταραχής, όπως αυτή στη διάρκεια και αμέσως μετά το διαζύγιο Κάθε φορά που αθετείτε μια υπόσχεση που δώσατε στο παιδί σας, όσο μικρή και αν ήταν αυτή, ουσιαστικά μειώνει την εμπιστοσύνη που σας έχει το παιδί και αρχίζει να σας αντιμετωπίζει με καχυποψία, ‘ως ένοχο μέχρι αποδείξεως του εναντίου’. Μια τέτοια κατάσταση μπορεί να διαβρώσει τις σχέσεις σας με το παιδί σας και να σας αντιμετωπίζει με δυσπιστία ακόμα και όταν ενηλικιωθεί
2 Δείξτε στο παιδί σας ότι θα είστε καλά
Για να νιώθει το παιδί σας σιγουριά, ασφάλεια και ηρεμία, θα πρέπει να διαπιστώσει το ίδιο ότι και εσείς αισθάνεστε έτσι. Προφανώς, αν δει οτί εσείς είστε απελπισμένος, δεν τα βγάζετε πέρα, θα νιώσει μεγάλη ανασφάλεια: ‘αφού ούτε καν ο μπαμπάς δεν μπορεί να τα καταφέρει σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση, πόσο μάλλον εγώ’, είναι η αρνητική σκέψη που κάνει ένα παιδί και το παρασέρνει σε μια συναισθηματική κατρακύλα
3 Υποστηρίξτε τη μητέρα των παιδιών σας
‘Αδύνατον’ Σκέφτεστε καθώς διαβάζετε την προηγούμενη φράση. Κι όμως πρόκειται για ένα στοιχείο ζωτικής σημασίας για κάθε υγιή οικογένεια, διαζευγμένη ή μη. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να τη συγχωρήσετε, να τη δικαιώσετε ή να σταματήσετε να αισθάνεστε θυμό απέναντι της. Σημαίνει όμως ότι αν τη μειώνετε στα μάτια του παιδιού σας, αυτό θα αποβεί τελικά σε βάρος σας αργότερα ή συντομότερα. Ότι και να γίνει, παραμένει η μητέρα του παιδιού σας, και θα πρέπει να διατηρήσετε τέτοια στάση ώστε και το παιδί σας να τη σέβεται και να την τιμά ως μητέρα του. Τις διαφορές σας με την πρώην σύζυγο σας μπορείτε να τις λύσετε ιδιαιτέρως και με τους καυγάδες σας να τους κάνετε όταν το παιδί δεν είναι παρόν
4 Να είστε ο καλύτερος δυνατό γονιός που μπορείτε να είστε
Αυτό είναι και το μόνο που μπορείτε να ελέγξετε τελικά. Το παιδί χρειάζεται υπομονή και κατανόηση, σωστά όρια, ισορροπία και συνέπεια από εσάς. Είναι σημαντικό να μην προσπαθεί ο πατέρας να έχει διαφορετικό στυλ διαπαιδαγώγησης από τη μητέρα μόνο και μόνο για να την ‘εκδικηθεί’ Κάτι τέτοιο έχει αρνητικό αντίκτυπο στο παιδί. Είναι προτιμότερο οι χωρισμένοι γονείς να έχουν εκ των προτέρων μια γενικότερη συμφωνία ως προς τη στάση που θα κρατήσουν απέναντι στο παιδί, ώστε να μην του δίνουν αντιφατικά μηνύματα και να του προσφέρουν τη σιγουριά ότι παρόλο που δεν τα βρήκαν μεταξύ τους, εξακολουθούν ν’αγαπούν και να νοιάζονται για αυτό
5 Να παραμείνετε στη ζωή του παιδιού σας
Αν κα αυτό ακούγεται προφανές, είναι απίστευτο πόσοι χωρισμένοι μπαμπάδες παρεκκλίνουν και αφοσιώνονται σε μια καινούργια δουλεία, νέο τόπο διαμονής, ή νέα σχέση ή ακόμα και καινούργια οικογένεια, με αποτέλεσμα να αποτραβιούνται πίσω από το παιδί τους. Για να έχετε θετική επιρροή στο παιδί σας θα πρέπει να είστε παρών όταν αυτό σας θέλει και σας χρειάζεται, για κάτι μικρό ή μεγάλο
Κυρίες και Κύριοι
Συνοψίζοντας μπορούμε να διατυπώσουμε τις ακόλουθες θέσεις:
Α) Ο θεσμός της οικογένειας συνδέεται άμεσα με τον πολιτισμό, για αυτό και η ιστορία του ακολουθεί τα γενικότερη ιστορία του πολιτισμού, με την υλιστικότερη ή πνευματικότερη χροιά, που προσλαμβάνει στο μακροχρόνιο ταξίδι του μέσα στις χιλιετηρίδες του χρόνου.
Β) Σήμερα ο θεσμός της οικογένειας δέχεται τους κλυδωνισμούς της κρίσης του σύγχρονου πολιτισμού. Η κρίση όμως από μόνη της δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή. Τα αποτελέσματα της θα εξαρτηθούν από τις λύσεις που θα δώσει ο σύγχρονος άνθρωπος επανεξετάζοντας πανάρχαιους θεσμούς και αξίες.
Γ) Ένα πολύ σοβαρό γεγονός που επηρεάζει το θεσμό της οικογένειας είναι η κρίση του προσώπου, η μαζοποίηση, ο ατομοκεντρισμός και η ευμάρεια του σύγχρονου ανθρώπου έχει συμβάλει στην πτώση του κοινωνικού ήθους με άμεσο αντίκτυπο και στην οικογένεια.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
· Commission on Gender Bias in the Judicial System. (1992). Gender and justice in the courts: A report to the Supreme Court of Georgia.
· Ekman, P., and O’Sullivan, M. (1991). Who can catch a liar? American Psychologist, 46: 913-920.
· Enos, D.M., and Handal, P.J. (1986). The relation of parental marital status and perceived family conflict to adjustment in white adolescents. J. Consult. Clin. Psychol. 54:820-824.
· Frost, A.K., and Pakiz, B. (1990). The effects of marital disruption on adolescence: Time as a dynamic. Am. J. Orthopsychiatry 60:544-555.
· Furstenberg, F.F., Morgan, S.P., and Allison, P.D. (1987). Paternal participation and children’s well being after marital dissolution. Am. Sociological Rev. 52:695-701.
· Gardner, R.A. (1987), The Parental Alienation Syndrome and the Differentiation between Fabricated and Genuine Child Sex Abuse, Creative Therapeutics,
· Hetherington, E.N., and Arasteh, J.D. (eta.) (1988). Impact of Divorce, Single Parenting and Step-Parenting on Children,
· Heinz, H.R., and
‘ΜΟΝΟΓΟΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Σημασία της παρουσίας του πατέρα’
Γεωργία Νικολαρέα
Κοινωνική Λειτουργός- Επιμελήτρια Ανηλίκων
Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά συναντάμε οικογένειες που αποτελούνται μόνο από τον ένα γονέα και τα παιδιά.
Η απουσία του άλλου, μπορεί να οφείλεται:
Είτε σε θάνατο: αυτό δε το τραγικό γεγονός εξιδανικεύει την απουσία του και η οικογένεια έχει θετική στάση απέναντι στον απόντα
Είτε σε χωρισμό και σε διάσταση των γονέων, τα δε συναισθήματα που δημιουργούνται κάτω από αυτές τις συνθήκες στα μέλη της οικογένειας, είναι αρνητικά, ανάμικτα και μπερδεμένα
Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να θέλει να ζήσει σε οικογένεια συγκροτημένη και πλήρη, με στήριγμα και τους δύο γονείς του.
Γι’ αυτό οι γονείς, είτε ζουν κάτω από την ίδια στέγη, είτε ζουν χωριστά, πρέπει να είναι πάντα παρόντες στην ζωή των παιδιών τους, όχι με την ελάχιστη επικοινωνία που το Δικαστήριο αποφασίζει, αλλά σταθερά, τακτικά και μόνιμα χωρίς περιορισμούς και όρια για να μπορούν από κοινού να συμβάλουν στην ομαλή συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών τους.
Ο χωρισμός των γονιών δεν είναι εύκολη διαδικασία, για αυτό και δημιουργούνται πολλές εντάσεις μεταξύ του ζεύγους και τις περισσότερες φορές αυτές οι εντάσεις ακουμπούν και τα παιδιά μια και τα παιδιά είναι αποδέκτες των αλλαγών που πραγματοποιούνται μέσα στο σπίτι τους.
Η διαδικασία του χωρισμού είναι δύσκολη, τα δε συναισθήματα που δημιουργούνται είναι έντονα και αρνητικά. Τα αισθήματα μίσους κι εκδίκησης κυριαρχούν η αλληλοεξόντωση γίνεται στόχος ζωής, ξεχνώντας ότι από αυτή τη σχέση που με τόση κακία γκρεμίζουν, απέκτησαν ότι πολυτιμότερο έχουν στη ζωή τους: τα παιδιά τους που δεν έχουν κανένα δικαίωμα να διαμελίσουν.
Δεν είναι λίγες οι φορές που αποδέκτης αυτών αρνητικών συναισθημάτων είναι κυρίως ο πατέρας που παρουσιάζεται ως ο πιο αδύνατος κρίκος της οικογένειας, ενώ η σχέση της μητέρας-παιδιού θεωρείται ισχυρή και στηρίζεται, περισσότερο, κοινωνικά αλλά και νομικά.
Υπάρχουν πολλές μητέρες που για να εκδικηθούν τον σύντροφο τους, χρησιμοποιούν τα παιδία τους διοχετεύοντας τους μέσω αυτών τα πιο αρνητικά τους συναισθήματα προς τον πατέρα χωρίς να σκέπτονται, τα προβλήματα που προκαλούν στη ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών τους.
Μητέρες που προσπαθούν με κάθε τρόπο να απομακρύνουν τον πατέρα από τη ζωή των παιδιών τους παρεμποδίζοντας την επικοινωνία τους, καταπατούν το δικαίωμα του παιδιού τους να μεγαλώνει κοντά και στους δύο γονείς του και με τη συμπεριφορά τους αυτή δεν δείχνουν τη δέουσα φροντίδα και προσοχή στις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους.
Η μονογονεϊκή οικογένεια που δημιουργείται μετά το χωρισμό έχει σοβαρές ελλείψεις ως προς την λειτουργία της και δεν βοηθά στην συναισθηματική ωρίμανση των παιδιών.
Οι περισσότερες μονογονεϊκές οικογένειες που συναντούμε, αποτελούνται από τη μητέρα και τα παιδιά και λιγότερο από τον πατέρα και τα παιδιά, μια σχέση που θεωρείται αναντικατάστατη, για αυτό την παρέχει το προνόμιο της ανάθεσης της επιμέλειας των παιδιών της.
Τα κενά που δημιουργεί η απουσία του πατέρα από τη ζωή των παιδιών, δεν μπορούν να αναπληρωθούν από κανέναν για αυτό και τα παιδία των διαλυμένων οικογενειών αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα κοινωνικής προσαρμογής.
Ο χωρισμός όμως των παιδιών από τον πατέρα δεν είναι ο ίδιος όπως ο χωρισμός του ζεύγους, προκαλεί μεγάλο και αθεράπευτο ψυχικό πόνο κι αναστάτωση, δημιουργεί δε ένα αίσθημα στέρησης που τα σημαδεύει στην παραπέρα ζωή τους. Οι συνέπειες είναι πιο οδυνηρές, όταν τα παιδιά εμπλέκονται στις διενέξεις των γονιών τους και παίρνουν θέση με τα παρορμητικά τους συναισθήματα, στα δικά τους προβλήματα, Συγκρούσεις και προβληματισμοί, όπως, από ποια πλευρά να πάνε, ποιον να υποστηρίξουν ποιον θα αδικήσουν, δημιουργούν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, το δε ερώτημα με ποιον γονέα επιθυμούν να μείνουν, τα διχάζει και τα πληγώνει θανάσιμα.
Όσο κι αν θέλει ο κάθε γονιός να κρατήσει το παιδί από την δική του πλευρά, βάζοντας του διλήμματα επιλογής, το τραυματίζει ψυχολογικά, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ομαλή εξέλιξη του.
Το κάθε παιδί θέλει και τους δύο γονείς του, κι αν στερηθεί την παρουσία και την φροντίδα του ενός αυτό το εκλαμβάνει ως απόρριψη και μετατρέπεται ψυχολογικά σε καμίνι που βράζει έτοιμο να εκραγεί με πολύ θυμό κι επιθετικότητα, είναι διαλυμένο, διχασμένο, κομματιασμένο, χρειάζεται δε χρόνο, υπομονή και ανοχή και πολλές φορές έχει ανάγκη από ειδική βοήθεια, για να προσαρμοσθεί στις νέες οικογενειακές καταστάσεις, βάζοντας σε τάξη τα συναισθήματα που έχουν αναπτυχθεί από ένα τόσο σοβαρό και τραυματικό, για την ζωή του γεγονός.
Η χρησιμοποίηση των παιδιών στα προβλήματα των σχέσεων των γονιών, θεωρείται ψυχολογική κακοποίηση που επιδρά πολύ αρνητικά στην ψυχοσύνθεση τους.
Όταν οι γονείς αποφασίσουν να διακόψουν την συμβίωση τους, οφείλουν να ρυθμίσουν με αξιοπρέπεια και λογική, όλα τα θέματα που τους χωρίζουν, χωρίς να εμπλέκουν τα παιδιά τους στις δικές τους προστριβές και διαφωνίες παρ ότι το αποτέλεσμα της απόφασης τους τα αφορά άμεσα. Ας λάβουν σοβαρά υπόψιν αυτά που τους ενώνουν και που δεν μπορούν να διαμελίσουν, όπως είναι τα παιδία τους, και ας χειριστούν με αγάπη και κατανόηση και με πολύ προσοχή τα συναισθήματα που θα αναπτυχθούν από την απόφαση τους αυτή.
Παιδιά, που προέρχονται από διαλυμένες οικογένειες, βρίσκονται σε μια αυξημένη επικινδυνότητα σε σχέση με την ανάπτυξη αντικοινωνικής συμπεριφοράς και οφείλεται στο κενό που δημιουργείται από την απουσία του ενός γονέα.
Ένας αριθμός παιδιών που φθάνουν στα Δικαστήρια Ανηλίκων με αντικοινωνικές πράξεις, προέρχονται από διαλυμένες οικογένειες και από γονείς που έμπλεξαν τα παιδιά στον χωρισμό τους χρησιμοποιούν τα ως δόλωμα, ίσως ασυναίσθητα, για να κερδίσουν κάτι από την σχέση που χάνουν.
Δικαίωμα του κάθε παιδιού είναι να μεγαλώνει κοντά και στους δύο γονείς του.
Εάν οι συνθήκες επιβάλλουν τον χωρισμό μιας οικογένειας, οι γονείς πρέπει να θυμούνται :
«Όσο καλύτερα προστατεύουν τα παιδία τους από την αλλαγή των ισορροπιών μέσα στην οικογένεια, και από τις αρνητικές επιδράσεις ενός χωρισμού, κρατώντας τα μακριά από τις δικές τους διαφωνίες και αντιπαραθέσεις τόσο καλύτερα τα θωρακίζουν, για να μπορούν να την ζωή τους με ρεαλισμό, δύναμη και θάρρος»
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
· Hernandez, D.J. (1988). The demographics of divorce and remarriage. In Hetherington, E.M., and Arasteh, J.D. (eta.), Impact of Divorce, Single Parenting, and Step-Parenting on Children, Lawrence Erlbaum,
· Hodges, W.F. (1991). Interventions for Children of Divorce, (second edition), Wiley,
· Keane, G. (1990).
· Koel, A.,
· Kressel, K. (1985). The Process of Divorce, Basic Books,
· Kurdek, L. (1988). Custodial mothers’ perceptions of visitation and payment of child support by non-custodial fathers in families with low and high levels of pre-separation interparental conflict. J. Appl Devel. Psychol. 9: 315-328.
·
· Shepard, N. (1992). Child-visiting and domestic abuse. Child Welf. 71:357-367.
· Snyder, S. (1986). Pseudologia Fantastica in the borderline patient. Am. J. Psychiatry 143:1287-1289.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Τα διαζύγια στα οποία οι γονείς έχουν παγιδευτεί σε μια ατελείωτη αντιδικία, έχουν αρνητικές αναπτυξιακές επιδράσεις στα παιδιά. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, τα παιδιά αποκόπτονται από τον πατέρα με ασύλληπτες συνέπειες της αποξένωσης ως ψυχιατρικού φαινομένου.
Το σύνδρομο της Στοκχόλμης, επίσης, εμφανίζεται όταν η απόλυτη εξουσία δίνεται δια της επιμέλειας στη μητέρα όπου το παιδί ταυτίζεται με αυτόν στο περιβάλλον του οποίου είναι αναγκασμένο να ζήσει.
Ένα κορίτσι τεσσάρων ετών που αποκόπτεται κατ’αυτόν τον τρόπο από τον πατέρα θα αισθανθεί ακατάλληλη να αγαπηθεί αργότερα από άνδρα ενώ ένα αγόρι ίδιας ηλικίας θα έχει προβληματική σχέση με το άλλο φύλο.
Από μελέτες, φαίνεται ότι η απομάκρυνση του ενός γονέα οδηγεί συχνότερα το παιδί σε χαμηλότερο μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο και αύξηση της παραβατικότητας.
Κακώς, σήμερα, η ‘πατρική απουσία’ ερμηνεύεται σαν μια επιθυμητή και εκούσια εγκατάλειψη των παιδιών.
Ο γονέας που έχει την επιμέλεια καταστρέφει ακόμη και την μηδαμινή πρόσβαση σε ‘επικοινωνία’ που έχει επιδικαστεί στον άλλο γονέα.
Σ’αυτή τη καταστροφική για τα παιδιά κατάσταση, ευθύνονται κατά κύριο λόγο οι δικαστικές αποφάσεις που μετατρέπουν ακόμα και τον κυρίως εμπλεκόμενο πατέρα – διαπαιδαγωγό κατά τον έγγαμο βίο, σε εντελώς ακατάλληλο γι’αυτά κατά την διάρκεια του διαζυγίου.
Τα αποτελέσματα στην παιδεία και διαπαιδαγώγηση των νέων είναι οικτρά.
Εκτός από λίγες εξαιρέσεις η ‘πατρική απουσία’ αντιπροσωπεύει μια νομική-ψυχολογική και κοινωνική επινόηση που επιβάλλεται στους άνδρες παρά τη θέλησή τους.
ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
· Arditti, J.A. (1992). Factors relating to custody, visitation and child support for divorce fathers: An exploratory analysis. J. Div. Remarr. 17:23-42.
· Beal, E.W., and Hockman, D. (1991). Adult Children of Divorce,
· Commission on Gender Bias in the Judicial System. (1992). Gender and justice in the courts: A report to the Supreme Court of Georgia.
· Ekman, P., and O’Sullivan, M. (1991). Who can catch a liar? American Psychologist, 46: 913-920.
· Enos, D.M., and Handal, P.J. (1986). The relation of parental marital status and perceived family conflict to adjustment in white adolescents. J. Consult. Clin. Psychol. 54:820-824.
· Frost, A.K., and Pakiz, B. (1990). The effects of marital disruption on adolescence: Time as a dynamic. Am. J. Orthopsychiatry 60:544-555.
· Furstenberg, F.F., Morgan, S.P., and Allison, P.D. (1987). Paternal participation and children’s well being after marital dissolution. Am. Sociological Rev. 52:695-701.
· Gardner, R.A. (1987), The Parental Alienation Syndrome and the Differentiation between Fabricated and Genuine Child Sex Abuse, Creative Therapeutics,
· Gardner, R.A. (1989). Family Evaluation in Child Custody Mediation, Arbitration and Litigation, Creative Therapeutics,
· Greif, G.L. (1985). Single Fathers,
· Grutman, R., and Thomas, B. (1990). Lawyers and thieves, Simon & Shuster, Englewood Cliffs, N.J.
· Healy, J.M., Malley, J.E., and Stewart, A.J. (1990). Children and their fathers after parental separation. Am. J. Orthopsychiatry 60: 531-543.
· Hetherington, E.N., and Arasteh, J.D. (eta.) (1988). Impact of Divorce, Single Parenting and Step-Parenting on Children,
· Heinz, H.R., and
· Hernandez, D.J. (1988). The demographics of divorce and remarriage. In Hetherington, E.M., and Arasteh, J.D. (eta.), Impact of Divorce, Single Parenting, and Step-Parenting on Children, Lawrence Erlbaum,
· Hodges, W.F. (1991). Interventions for Children of Divorce, (second edition), Wiley,
· Keane, G. (1990).
· Koel, A.,
· Kressel, K. (1985). The Process of Divorce, Basic Books,
· Kurdek, L. (1988). Custodial mothers’ perceptions of visitation and payment of child support by non-custodial fathers in families with low and high levels of pre-separation interparental conflict. J. Appl Devel. Psychol. 9: 315-328.
·
· Shepard, N. (1992). Child-visiting and domestic abuse. Child Welf. 71:357-367.
· Snyder, S. (1986). Pseudologia Fantastica in the borderline patient. Am. J. Psychiatry 143:1287-1289.
· Tillitski C.J. (1992). Fathers and child custody: Issues, trends and implications for counseling. J. Ment. Health Counsel. 14:351-361.
· Turkat I.D. (1990). The Personality Disorders: A Psychological Approach to Clinical Management,
· Turkat, I.D. (1993). Questioning the mental health experts’ custody report. Am. J. Fam. Law 7:175-179.
REFERENCES
· Arditti, J. A. (1992). Factors relating to custody, visitation, and child support for divorced fathers: An exploratory analysis. Journal of Divorce and Remarriage, 17, 23-42.
· Children's Rights Council. (1994). Annual convention brochure.
· Commission on Gender Bias in the Judicial System. (1992). Gender and justice in the courts: A report to the Supreme Court of Georgia.
· Ekman. P, & O'Sullivan, M. (1991). Who can catch a liar! American Psychologist, 46, 913-920.
· Gardner, R. A. (1987). The parental alienation syndrome and the differentiation between fabricated and genuine child sex abuse.
· Gardner, R. A. (1989). Family evaluation in child custody mediations, arbitration and litigation.
· Hetherington, E. M., & Arasteh, J. D. (Eds.) (1988). Impact of divorce, single parenting and step-parenting on children.
· Hodges, W. F. (1991). Interventions for children of divorce (2nd. ed.)
· Keane, G. (1990).
· Kressel, K. (1985). The process of divorce.
· Shepard, N. (1992). Child-visiting and domestic abuse. Child Welfare, 71, 357-367.
· Snyder, S. (1986). Pseudologia Fantastica in the borderline patient. American Journal of Psychiatry, 143, 1287-1289.
· Turkat,
· Turkat,
CHILD VISITATION INTERFERENCE IN DIVORCE
CLINICAL PSYCHOLOGY REVIEW, VOL. 14. NO. 8, pp. 737-742, 1994
http://www.fact.on.ca/Info/pas/turkat94.htm
IRA DANIEL TURKAT, PH.D.
Florida Institute of Psychology and
Divorce-Related Malicious Mother Syndrome
JOURNAL OF FAMILY VIOLENCE, VOLUME 10, NUMBER 3, p 253-264, 1995
Ira Daniel Turket, PhD; 1995
http://www.fact.on.ca/Info/pas/turkat95.htm
http://www.opendoors.gr/socialtracing/thesaurus.asp?top=c&az=P
Malicious Divorced Parent Syndrome
Adjusted and made gender neutral by Pieter Adriaan Nicolaas Tromp, PhD, without consulting the author; 2006; Original was authored by Ira Daniel Turket, PhD; 1995;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου