ΔΙΧΩΣ ΠΑΤΕΡΑ ΚΑΙ ΟΜΟΦΥΛΟΦΥΛΙΑ (Παπάνης Ε, Επ. Καθ. παν. Αιγαίου)

Τα αίτια της ομοφυλοφιλίας

Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου

Η διατάραξη της ταυτότητας του φύλου κατά την παιδική ηλικία είναι η βασική αιτία για να γίνει κάποιος ομοφυλόφιλος κατά την ενηλικίωση. Ο Freud υποστήριξε ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν προκαθορίζεται από τη γέννηση άλλα ότι υπάρχει μια τυπική αναπτυξιακή φάση (στις ηλικίες 3-6 ετών) που διαμορφώνει την ενήλικη σεξουαλική προτίμηση. Ο Isay (1987) θεωρεί πως οι ομοφυλόφιλοι άνδρες «πάσχουν» από τη έλλειψη πατέρα κατά την παιδική τους ηλικία ή βίωσαν μια αυταρχική μητέρα κατά την ίδια περίοδο. Η έρευνα του Marantz (1984) αποκάλυψε ότι τα αγόρια με ομοφυλοφιλικές τάσεις είχαν σε ποσοστό 46% μητέρες που έπασχαν από κατάθλιψη μετά τη γέννηση του παιδιού, σε σύγκριση με 6% των μητέρων με κατάθλιψη για τα ετεροφυλόφιλα αγόρια. Μητέρες ομοφυλόφιλων ανέφεραν ότι βρίσκονταν σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση κατά την κύηση και κατά τα τρία πρώτα χρόνια μετά τη γέννηση του παιδιού τους. Ακόμα η πλειοψηφία τους δήλωσε ότι ο σύζυγός τους είχε εξωσυζυγικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Ο M.Shelfman υποστηρίζει ότι αρκετές μητέρες ομοφυλόφιλων αγοριών διακατέχονταν από «καλυμμένο» ή «ανοιχτό» φόβο και άγχος για τους άνδρες ή είχαν παραμελήσει τον εαυτό τους. Η Marantz περιγράφει πέντε στοιχεία συμπεριφοράς σε μητέρες ομοφυλόφιλων αγοριών, τα οποία κατά τη γνώμη της συσχετίζονται με τη μετέπειτα σεξουαλική προτίμηση του παιδιού: εξάρτηση από τον γιο, συγκρουσιακή σχέση με τον πατέρα, έλεγχος των διαπροσωπικών σχέσεων του γιου, αυταρχική και καταπιεστική προσωπικότητα, δυσκολία αποδοχής διαφορετικής άποψης και συναισθηματικής διάθεσης από το παιδί τους.
Ερωτηματολόγια, που περιελάμβαναν ερωτήσεις σχετικά με το γενεαλογικό δέντρο, έδειξαν ότι αρκετοί ομοφυλόφιλοι άντρες είχαν περισσότερους ομοφυλόφιλους συγγενείς από την μεριά της μητέρας τους. H ερεύνα αποκάλυψε ότι τα υποτιθέμενα ‘γκέι’ γονίδια συμμετέχουν σε ποσοστό 14% στην εμφάνιση ομοφυλοφιλίας. Καθώς στις ίδιες οικογένειες διαπιστώθηκαν πολλά περιστατικά ομοφυλοφιλίας σε αδέρφια, ξαδέρφια και θείους από την μεριά της μητέρας των ομοφυλόφιλων, θεωρήθηκε ότι για την ομοφυλοφιλία μάλλον ευθύνεται ένα γονίδιο στο χρωμόσωμα Χ, το οποίο οι άνδρες κληρονομούν από την μητέρα τους. Πάντως πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν πως αν η ομοφυλοφιλία είχε γονιδιακή αιτία θα είχε εξαλειφθεί, αφού δεν ευνοεί την αναπαραγωγή.
Παρόλο που οι περισσότεροι ομοφυλόφιλοι συνειδητοποιούν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό κατά τη διάρκεια της πρόωρης εφηβείας (Dempsey, 1994), πολλοί θα αρνηθούν τα ομοφυλοφιλικά συναισθήματα για κάποιο διάστημα λόγω των ισχυρών εσωτερικών και εξωτερικών απαγορεύσεων στην φυσιολογική έκφραση της σεξουαλικότητάς τους. Ο Anderson (1987) θεωρεί ότι οι ομοφυλόφιλοι έφηβοι έχουν τρεις επιλογές για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων σεξουαλικών συναισθημάτων τους: Την αποφυγή, τη δοκιμή και την αποδοχή. Ομοίως, ο Malyon (1981) αναφέρει τρία είδη προσαρμογής που χρησιμοποιούνται από τους ομοφυλόφιλους έφηβους: η καταστολή των επιθυμιών, η παρεμπόδιση αυτών των επιθυμιών υπέρ ενός ετερόφυλου ή άφυλου προσανατολισμού, και τέλος η κοινοποίηση. Ο Malyon περιγράφει την καταστολή ως την λιγότερο αποτελεσματική αντίδραση, δηλώνοντας ότι σχεδόν πάντα ακολουθείται από επανεμφάνιση των μη-ενσωματωμένων συναισθημάτων, οδηγώντας στον πανικό και στην αποδιοργάνωση των στρατηγικών άμυνας και του σχεδίου ζωής. Η παρεμπόδιση περικόπτει την διαδικασία του σχηματισμού ταυτότητας και πλήττει την αυτοεκτίμηση του εφήβου.
Μερικές φορές λέγεται ότι η ομοφυλοφιλική μειονότητα μοιάζει με κάθε άλλη ομάδα μειονότητας · αλλά στην περίπτωση της πρόωρης κοινωνικοποίησης κατά την παιδική ηλικία, δεν ισχύει αυτό, γιατί οι γονείς ενός νέγρου μπορούν να διαβιβάσουν στο παιδί τους ότι είναι νέγρος και να του εξηγήσουν το πώς είναι να είσαι νέγρος, αλλά οι γονείς ενός ατόμου που πρόκειται να γίνει ομοφυλόφιλος, δεν προετοιμάζουν το παιδί τους για να την ομοφυλοφιλική του φύση –οι ίδιοι δεν είναι ομοφυλόφιλοι και έτσι δεν του εξηγούν το πώς είναι να είναι κανείς ομοφυλόφιλος (Dank, 1971). O αναπτυξιακός στόχος ενός ομοφυλόφιλου είναι να απορρίψει τις αρνητικές γι’ αυτόν αξίες της κοινωνίας προκειμένου να δημιουργήσει μια ταυτότητα που να περιλαμβάνει ως συστατικό στοιχείο τη θετική επιβεβαίωση της ομοφυλοφιλίας. Για να το κάνει αυτό, απαιτείται μεγάλη εσωτερική δύναμη και αυτοπεποίθηση, καθώς επίσης και υποστήριξη από τους άλλους. Η αποκάλυψη συχνά έπεται της εφηβείας, μόλις το ομοφυλόφιλο άτομο είναι σε θέση να βρει μια αντίστοιχη υποστηρικτική ομάδα και να ενστερνιστεί την κουλτούρα της.